Aagje Swinnen stipendium / scholarship
Het stipendium is toegekend aan Swinnen voor haar studie naar de representatie van ouderen in de literatuur, leidend tot interdisciplinaire verbreding in de richting van de zogenoemde Aging Studies. De jury was onder de indruk van de originaliteit en de betekenis voor de wetenschap van het project. De kwaliteit van haar onderzoek is tevens erkend door NWO, van wie zij in 2006 een VENI beurs ontving. Het stipendium wordt door Swinnen besteed aan de opzet van een Europees netwerk en de publicatie van een boek.
Alsof ouderen geen zin in seks hebben
Ze is jong: 33. Ze is wetenschapper: postdoc aan het Maastrichtse Centrum voor Gender en Diversiteit. Ze is talentvol: haar werk is een aantal jaren geleden gehonoreerd met een veni-subsidie van NWO. Ze is veelbelovend: er ligt een plan om een Europees netwerk voor aging studies op poten te zetten. Aagje Swinnen onderzoekt de representatie van ouderen in literatuur, films, theater en fotografie en kreeg maandag het Hustinx Stipendium ter waarde van € 7.500.
“Een van mijn casestudies is het Franse stripverhaal Les petits ruisseaux van Pascal Rabaté, in het Nederlands vertaald als De tweede jeugd. Een slechte vertaling trouwens, maar dat terzijde”, vertelt de Belgische postdoc Aagje Swinnen. “Zelden komen we verhalen tegen waarin ouderen, en dan bedoel ik vanaf de pensioengerechtigde leeftijd, weer verliefd worden, nieuwe relaties aangaan, seks hebben. In Rabaté’s strip gaat een weduwnaar van een jaar of zeventig altijd samen vissen met een vriend. Die vriend blijkt te daten. De hoofdpersoon is nieuwsgierig, maar ook in verwarring, hij kampt met schuldgevoelens ten opzichte van zijn overleden vrouw. Op het eind ontmoet hij dan toch een vrouw waar hij ook seks mee heeft. Die scènes worden expliciet in beeld gebracht.”
Wat wil Swinnen duidelijk maken? “Les petits ruisseaux geeft een ander, niet zo conventioneel, beeld weer van ouderdom. Het grote probleem is dat we vaak juist te rooskleurig óf te negatief denken over senioren. In het eerste geval focust men op de oudere als rijke consument die geen last heeft van rimpels en altijd mooi en fit is. Ouderdom wordt min of meer ontkend. De laatste groep benadrukt aftakeling, dood, Alzheimer, kosten van de vergrijzing, verpleegklinieken etcetera. Ik wil mensen dwingen anders te denken.”
Voordat ze in Maastricht aan het werk ging, volgde Swinnen een opleiding in Germaanse talen aan de Universiteit Gent; specialisaties Nederlands en Zweeds. Ook schreef ze daar haar proefschrift over de ‘vrouwelijke’ Bildungsroman in de Nederlandse literatuur.
De prijs ter waarde van € 7.500 spendeert de postdoc onder meer aan een Europees netwerk voor aging studies. “Ik wil samenwerken met collega’s uit Duitsland, Spanje, Oostenrijk en Engeland en een reeks activiteiten organiseren. In 2011 staat de eerste conferentie gepland.” Een ander deel van het geld gaat naar een een academische boekpublicatie die hoort bij de themadag over seksualiteit van ouderen. In december van dit jaar zal deze gehouden worden in Hasselt in samenwerking met de Belgische provincie Limburg en de Provinciale Hogeschool Limburg. Denkt ze dat zo’n themadag volle zalen trekt? Durven ouderen de confrontatie aan met seksualiteit? “Zeker.” En dan vervolgt ze snel: “Misschien denk ik er wel te positief over. Ik vind dat ouderen zich niet meer moeten verschuilen. Ik heb vooral mijn hoop gericht op de nieuwe generatie, want ik kan mij niet voorstellen dat de vijftigers van nu straks willen leven zoals hun eigen ouders, in te volle verzorgingstehuizen waar alles om geld draait.”
Wendy Deegens, Observant, 3 september 2009