Harald Merckelbach wetenschap / science
De jury voor de Edmond Hustinxprijs voor de Wetenschap 2001 was samengesteld uit Gerjo Kok, decaan van de faculteit psychologie, Hans Crombag, emeritus hoogleraar aan de faculteit der rechtsgeleerdheid en Rob de Vries, universitair docent in de geschiedenis van de psychologie.
Juryrapport
Door de toekenning van deze onderscheiding aan Harald Merckelbach wordt niet alleen lof toegezwaaid aan een specialist in de toepassing van de experimentele psychologie op het domein van de psychopathologie, maar ook aan zijn bijdragen aan het nog betrekkelijk jonge terrein van de rechtspsychologie. In zijn verhoudingsgewijze nog korte wetenschappelijk loopbaan heeft hij zich een geleerde van grote veelzijdigheid getoond met een met een fabelachtige wetenschappelijke output. Als geen ander toont hij zich in staat de relatie te leggen tussen theoretische ontwikkelingen op uiteenlopende terreinen en de praktische toepassing daarvan. Het niveau van zijn wetenschappelijke werk blijkt uit het onwaarschijnlijk grote aantal publicaties in toonaangevende nationale en internationale wetenschappelijke tijdschriften. Merckelbach is een van ‘s werelds meest publicerende en meest geciteerde psychologen. Het gaat de omvang van een juryrapport te boven, om een volledige opsomming te geven van de onderwerpen die door Merckelbach onderzocht zijn. De jury volstaat met een kleine selectie uit zijn wetenschappelijke werk: experimenteel onderzoek naar leren en naar de werking en de betrouwbaarheid van het geheugen, waarbij hij bij voorkeur een toegepast perspectief kiest; onderzoek ook naar de functionele verschillen tussen de hersenhelften; en tenslotte onderzoek op het terrein van de evolutionaire klinische psychologie. Op al deze terreinen heeft hij vaak kritische bijdragen geleverd, onder andere door evaluatief onderzoek van test- en meetinstrumenten. In discussies over de maatschappelijke consequenties van theoretische en experimentele bevindingen op het terrein van de psychologie heeft hij zich een kampioen van helder en zuiver denken betoond, of het nu ging om zijn kritisch commentaar over het Oude-Pekelaschandaal of om zijn niet aflatende strijd tegen kwestieuze klinische opvattingen over en toepassingen van de theorie van hervonden herinneringen.
In korte tijd heeft hij zich ontwikkeld tot een van de voormannen op het gebied van de rechtspsychologie, een nieuw en innovatief terrein van onderzoek en theorievorming met onmiskenbaar belangwekkende maatschappelijke implicaties De inspanningen van professor Merckelbach om in samenwerking met de faculteit rechten het veld van de rechtspsychologie meer wetenschappelijk niveau te geven, laten niet na grote invloed uit te oefenen op de praktijk van het strafrecht. Die invloed, zo mag met vertrouwen tegemoet worden gezien, zal in de toekomst alleen nog maar toenemen. Zijn reputatie, ook of juist onder juridische beroepsbeoefenaren, is snel groeiende. Zijn onderzoek van pseudo-herinneringen en dissociatie, waarbij een kritisch empirisch-wetenschappelijke benadering tot andere uitkomsten leidt dan de thans gangbare praktijk bij veel van zijn vakgenoten, speelt daarbij een grote rol spelen.
De jury heeft grote waardering voor de omvang, kwaliteit, veelzijdigheid en klinische en maatschappelijke relevantie van het werk van professor Merckelbach en het is dan ook niet zonder trots dat de jury hem unaniem heeft voorgedragen voor de prestigieuze Edmond Hustinxprijs voor de Wetenschap 2001. Wij wensen niet alleen hem daarmee geluk, maar ook de twee faculteiten waarvan hij deel uitmaakt.